نقد ترانه

بلحاظ ترانه آلبوم دنیای این روزای من بدون شک یکی از قویترین آلبومهای چند سال اخیر بوده که ترانه سرای

آن روزبه بمانی روند رو به رشد خود در این چندساله را تداوم بخشید . قبل از این ترانه سرا

در ترانه ی  "شب "تصویر رویا" و آلبوم بیخوابی نوید ظهور یک ترانه سرای

بزرگ را داده بود . (بیخوابی عنوان آخرین آلبوم سعید شهروز است که با ترانه های سرشار

از تعابیر زیبا و شاعرانگی - در عین سادگی کلام - روزبه بمانی و نبوغ منحصر بفرد

بهروز صفاریان تبدیل به اثر ماندگاری گردیده است .)

ترانه های روزبه بمانی بیشتر بر پایه مفهوم بنا شده اند تا کلام ، و ترانه سرا بدون استفاده

از کلمات پیچیده و استعارات ادبی شاعرانه با بهره گیری از زبان ساده و کلمات جهانشمول تر

در کنار تصویر سازی استادانه و  ذوق و نبوغ ذاتی خود ترانه های فاخر و زیبایی

خلق کرده است .

بعبارت دیگر روزبه دارای پیچیدگی کلامی جنتی عطایی نیست (هر چند تاثیر بسیاری

از او گرفته) و از این جهت بیشتر به اردلان سرفراز نزدیک است و به خاطر همین امر

از اقبال عمومی فراوانی برخوردار است و ترانه سرایان بسیاری خواسته یا نا خواسته

تحت تاثیر سبک ترانه سرایی او قرار گرفته اند .

بعنوان مثال ترانه سرا با گفتن جمله "بیا این خونه این کبریت   تلافی کن ولی برگرد"

(آلبوم بیخوابی) که برای مخاطب بسیار ساده و قابل فهم است مفاهیمی چون تقصیر

پشیمانی و عشق را به آسانی منتقل میکند و یا انتظار را با "واسه برگشتنت هر شب 

درا رو باز میذارم" – تصویر رویا - به زیبایی هر چه تمامتر به تصویر میکشد .

البته همین تکنیک گاهی کار دست روزبه بمانی داده تا مرتکب اشتباهاتی گردد که از

ترانه سرایی در این سطح قابل قبول نیست . مثل ترانه شطرنج که احسان سلطانی عزیز

بطور جامع به آن پرداخته _ وجود پارادوکس آشکار درقسمت دکلمه ی ترانه "تاج و تخت شاه

دیروز در قلعه شون نمیشه ... یادشون رفته که اون شاه که به صد مهره نمیباخت   

تاجو از سرش تو میدون لشکر پیاده انداخت !؟ - و یا ابتدای ترانه خون بازی

"آخرین سنگر سکوته حق ما گرفتنی نیست    آسمونشم بگیری این پرنده مردنی نیست"

با این وجود آلبوم دنیای این روزای من حاوی بهترین ترانه های سراینده می باشد

که علاوه بر تکنیک و استفاده از تعابیر ناب سرشار از احساس و شاعرانگی می باشد

که بصورت اجمالی به 3 ترانه در ذیل اشاره می شود :

سراب ردپای تو

متن ترانه :

سراب رد پای تو کجای جاده پیدا شد

کجا دستاتو گم کردم که پایان من اینجا شد ؟

کجای قصه خوابیدی که من تو گریه بیدارم

که هر شب هرم دستاتو به آغوشم بدهکارم

تو با دلتنگیای من تو با این جاده همدستی

تظاهر کن ازم دوری تظاهر می کنم هستی

تو آهنگ سکوت تو به دنبال یه تسکینم

صدایی تو جهانم نیست فقط تصویر می بینم

یه حسی از تو در من هست که می دونم تو رو دارم

واسه برگشتنت هر شب درارو باز میذارم

سراب رد پای تو کجای جاده پیدا شد

کجا دستاتو گم کردم که پایان من اینجا شد ؟

کجای قصه خوابیدی که من تو گریه بیدارم

که هر شب حرم دستاتو به آغوشم بدهکارم

تو با دلتنگیای من تو با این جاده همدستی

تظاهر کن ازم دوری تظاهر می کنم هستی

سراب ردپای تو که در ردیف بهترین ترانه های عاشقانه چند سال اخیر قرار میگیرد ، در عین

سنگینی دارای زبانی ساده و روان میباشد که از شاخصه های روزبه بمانی است

قافیه ها :

این ترانه قافیه های بدیعی ندارد – بیدارم * بدهکارم  - تسکینم * می بینم  - همدستی *

هستی - از قافیه های قابل توجه این ترانه هستند .

نتیجه گیری : برای آفریدن ترانه باارزش حتما نیازی به قافیه های بدیع و آنچنانی نیست

و یکدستی و قوت کلام به قافیه ها هم ارزش و اعتبار می بخشند

تعابیر و سوژه های نو

تعابیر و استعاره های نو و بعضا بدیع در جای جای ترانه دیده میشوند : 

هرم دستاتو به آغوشم بدهکارم

تظاهر کن ازم دوری   تظاهر میکنم هستی 

صدایی تو جهانم نیست    فقط تصویر می بینم

واسه برگشتنت هر شب    درا رو باز میذارم

ضمن اینکه ترانه از ارتباط عمودی بسیار خوبی برخوردار است .

نکته: هرچند هرم ترانه را دچار دوگانگی زبان نمی کند اما نسبت به کلمات دیگر ترانه

سنگین تر بوده و موجب ریزش مخاطب میگردد – کلمه ساده تر شاید به یکدستی

بیشتر ترانه کمک میکرد .

محمدرضا مهرپویا